Rozwój artykulacji u dziecka to jeden z najważniejszych elementów w jego najwcześniejszych latach życia. Zazwyczaj rodzice, szczególnie przy pierwszym dziecku, z zaciekawieniem i niecierpliwością wyczekują pierwszych dźwięków swojej pociechy. Ich brak najczęściej budzi niepokój. Nic dziwnego, prawidłowe wypowiadanie głosek i samogłosek na pewnym etapie rozwoju dziecka jest dosyć istotne. W dzisiejszym artykule dowiecie się jak wygląda rozwój artykulacji u waszej pociechy oraz kiedy zwrócić uwagę na ewentualne nieprawidłowości.
Początkowy etap rozwoju artykulacji u dziecka
Dziecko zaczyna wydawać pierwsze dźwięki już w okresie niemowlęcym. Oczywiście chodzi głównie o krzyk. Następnie pojawiają się przypadkowe, urywane dźwięki. Nie są wydawane świadomie i nazywane są głużeniem. Są to głoski głównie tylnojęzykowe, co wynika z faktu, że niemowlak nie posiada jeszcze tak wyćwiczonych narządów mowy oraz… głównie leży. Język opada do gardła i uniemożliwia wydawanie innych dźwięków. Mimo że to bardzo wczesny okres, to już wtedy ćwiczona jest artykulacja dziecka. Mamy mogą ją wspomagać poprzez karmienie piersią, które powoduje odruch ssania malucha.
Tak naprawdę, pierwsze świadome dźwięki dziecko wydaje z siebie około 5 miesiąca życia. Nazywa się to gaworzeniem. Maluch więcej czasu spędza w wyprostowanej pozycji i zaczyna słyszeć swój głos. Można więc stwierdzić, że w formie zabawy, zaczyna wydawać różne, świadome dźwięki. Próbuje ono naśladować to, co słyszy.
W tym czasie oprócz dźwięków przybierających formę piszczenia, czy prychania, pojawiają się też sylaby. Mogą być one powtarzalne lub nie. Wspomożemy rozwój mowy dziecka poprzez podawanie mu napojów w zwykłych kubkach, czy wprowadzanie pokarmów stałych. Maluch będzie dzięki temu ćwiczył swoje narządy mowy.
Dziecko od pierwszego roku życia
Gdy dziecko osiąga około 12 miesiąc życia, zaczyna rozumieć coraz więcej wypowiadanych do niego słów. Nie potrafi samo wyrazić tego, co chciałoby powiedzieć, ale próbuje to robić. Zaczyna wypowiadać coraz więcej samogłosek i spółgłosek. Następnie dziecko wypowiada pierwsze słowa, takie jak ”mama” lub ”tata”.
Należy pamiętać, że między 1 a 2 rokiem życia, artykulacja mowy dziecka może nie być idealna. Spółgłoski, które sprawiają mu trudność, będzie zastępował łatwiejszymi. Jest to naturalne. W tym czasie możemy wspomagać rozwój artykulacji, chociażby poprzez wspólne przeglądanie specjalnych książeczek. Zachęca to dziecko do powtarzania wyrazów dźwiękonaśladowczych. Gdy widzi narysowanego kotka, będzie zachęcane do powiedzenia ”miał-miał”. Jeśli dziecko zobaczy zegar, może spróbować powiedzieć ”tik-tak”. Są to bardzo ważne i przydatne ćwiczenia.
Następnie około 3 i 4 roku życia, maluch zaczyna wypowiadać zdania. Samogłoski i spółgłoski przestają stanowić dla niego problem. Dziecko zaczyna również wypowiadać głoski takie jak: s, z, c, dz. To one są zazwyczaj najtrudniejsze i mniej więcej w tym okresie są przyswajane.
W tym wieku ważne są ćwiczenia żuchwy. Te również można wykonywać podczas wspólnego przeglądania książeczek. Przykładowo, dziecko może naśladować ruchami warg rybę. Powinno najpierw stworzyć dzióbek ustami, a następnie je rozchylać. Każdemu naśladowaniu powinny towarzyszyć prawidłowe ruchy warg, zębów, czy języka. W wieku 6 lat natomiast dziecko powinno potrafić się już płynnie wypowiadać. Powinno mieć opanowane używanie wszystkich głosek i litery ”r”.
Co, gdy pojawiają się problemy z artykulacją?
Właściwie to pierwsze symptomy mogące świadczyć o późniejszych problemach z artykulacją dziecka, pojawiają się już w wieku niemowlęcym. Dlatego wspomnieliśmy, że ćwiczenie umiejętności ssania jest tak ważne. Czasami dziecko wręcz nie potrafi tego robić. Kolejnymi niepokojącymi objawami mogą być wszelkie zachowania odbiegające od tych zapisanych powyżej.
Jak wiadomo, każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Jednak znaczące opóźnienia w składaniu zdań czy wypowiadaniu głosek mogą skutkować poważnymi problemami w przyszłości. Dlatego najlepiej za wczasu zadbać o rozwój artykulacji swojego dziecka. Książki to tylko jedne z wielu wspomagaczy tego procesu. Ważne jest aby obserwować własne dziecko i w razie jakichkolwiek wątpliwości konsultować problem z lekarzem. Czasami wizyty u logopedy są jedynym skutecznym sposobem pomocy dla dziecka w jego nauce wyraźnego mówienia.
