Wiele osób nie do końca ma świadomość, w czym tkwi różnica pomiędzy zaliczką a zadatkiem. Warto mieć na uwadze, że to, czym jest dana kwota, decyduje umowa zawarta pomiędzy dwoma stronami.
Nie można zapomnieć, że kwota, która zostanie wręczona drugiej stronie będzie zadatkiem tylko i wyłącznie w przypadku, kiedy zostanie to jasno i precyzyjnie określone w umowie. W przeciwnym razie mowa jest o zaliczce.
Czym jest zadatek?
W przypadku zadatku, postępowanie z nim w przypadku niezrealizowania umowy jest określone przez Kodeks Cywilny, artykuł 394. Mówi on, że jeśli w umowie nie ma żadnego zastrzeżenia co do zadatku, to w przypadku niewykonania umowy przez jedną ze stron, druga strona może odstąpić od umowy, nie wyznaczając drugiego, dodatkowego terminu. W tym wypadku może również zachować otrzymany zadatek. Co ważne, jeśli strona, która odstępuje od usług, sama dała przedpłatę, wówczas może żądać sumy dwukrotnie wyższej.
Zgodnie z tym samym artykułem, należy pamiętać, że jeśli umowa zostanie wykonana, wówczas zadatek jest częścią świadczenia, pewną kwotą od finalnej sumy, jaką strona ma płacić wykonującemu. Jeśli jednak zaliczenie zadatku nie jest możliwe, to ulega on po prostu zwrotowi w takiej kwocie, w jakiej był wpłacany.
Warto mieć na uwadze, że jeśli umowa zostanie rozwiązana, zadatek może być zwrócony, ale obowiązek dwukrotnie wyższej zapłaty nie ma racji bytu. Podobnie jest również w momencie, kiedy niewykonanie umowy nastąpiło w przyczyn niezależnych od jakiejkolwiek ze stron.
Ogólnie rzecz biorąc, zadatek to pewnego rodzaju zabezpieczenie wykonania umowy, odszkodowanie za ewentualne niewykonanie jej.
Czym jest zaliczka?
Jeśli w grę wchodzi zaliczka, to jest ona określana przez ogólne przepisy o wykonywaniu wzajemnych umów.
Wbrew pozorom, bardzo duże znaczenie ma to, czy dana kwota wpłacona jest zadatkiem, czy zaliczką. W szczególności jest to ważne w momencie, kiedy umowa nie zostanie zrealizowana, bądź zostanie zrealizowana nieprawidłowo.
Zaliczka to kwota wpłacona na poczet należności, które będą w przyszłości wykonane. Nie jest ona jednak – jak w przypadku zadatku – zabezpieczeniem wykonania umowy, ale jedynie jest częścią ceny.
Jeśli umowa zostanie zrealizowana w prawidłowy sposób, wówczas zaliczka jest naliczana za należność świadczenia. W innym razie, klient może domagać się jej zwrotu, a także naprawienia szkody. Nie ma jednak w tym wypadku określenia przepadania zaliczki (co ma miejsce w przypadku zadatku). Nie można również odnosić się w takich sytuacjach do artykułu 396 k.c., czyli obowiązku zwrotu podwójnej wysokości zaliczki.
Zaliczka jest zwracana tylko i wyłącznie w takiej kwocie, w jakiej została wpłacona. Nie można domagać się zwrotu większej kwoty, a osoba biorąca nie może oddać mniejszej sumy.
Zaliczka a zadatek – różnice
Najistotniejsze różnice pomiędzy zaliczką a zadatkiem to takie, że zaliczka jest – po wykonaniu usługi – wliczona w jej cenę. Oprócz tego, jeśli umowę rozwiąże strona stroną zaliczkę, to ma ona obowiązek ją zwrócić. Jeśli z kolei umowę rozwiąże strona dająca zaliczkę – może się domagać jej zwrotu.
Zadatek zostaje naliczony na poczet ceny usługi, jeśli umowa została zrealizowana w sposób prawidłowy. Jeśli nie została wykonana, na przykład z powodu rezygnacji jeden ze stron (tej, która zadatek dała), wówczas przepada on na rzecz biorącego zadatek. W przypadku, kiedy umowa nie została zrealizowana z winy biorącego zadatek, to strona dająca może odstąpić od umowy i żądać jego zwrotu nawet w podwójnej wysokości.
Należy nadmienić, że zadatek jest traktowany jako pewnego rodzaju ubezpieczenie na poczet źle zrealizowanej umowy lub odstąpienia od niej strony wpłacającej. Zaliczka z kolei to po prostu część suma, która jest określana jako przedpłata.
W obu jednak przypadkach (zarówno zaliczki, jak i zadatku), jeśli umowa zostanie rozwiązana za zgodą obu stron, to mają one za zadanie zwrócić sobie wzajemne świadczenia, również zadatek lub zaliczkę.
Nie wolno zapominać, że oba te terminy różnią się między sobą. Warto więc zwrócić uwagę na to, czy sporządzający ją zawarł słowo „zadatek” czy „zaliczka”.