Pomiędzy poszczególnymi jednostkami samorządu terytorialnego występują pewne dysproporcje dochodów. Subwencje są dochodami uzupełniającymi dochody budżetów tych jednostek w celu wyrównania wspomnianych wcześniej dysproporcji. Środki przeznaczone na subwencje pochodzą z budżetu państwa.
Całość środków składających się na subwencje nazywamy subwencją ogólną. Składa się ona z kilku części, określanych zgodnie z różnymi zasadami w ogólnych kwotach. Kwoty te dzielone są według konkretnych algorytmów między jednostki.
Subwencję ogólną dla gmin i powiatów tworzą trzy części: wyrównawcza, równoważąca i oświatowa. W przypadku województw część równoważąca zastąpiona jest częścią regionalną.
Wysokość subwencji oświatowej zależna jest od zakresu zadań oświatowych realizowanych przez konkretną jednostkę, a także od liczby uczniów na jej obszarze. Subwencja ta rozdzielana jest zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu ministra edukacji. Subwencja wyrównawcza niweluje różnice w poziomie zamożności poszczególnych rejonów naszego kraju. Część rekompensująca subwencji pokrywa utracone dochody.
Obecny system subwencjonowania bierze pod uwagę nie tylko zróżnicowanie własnych dochodów jednostek, ale też ich szczególne potrzeby wynikające z sytuacji demograficznej i ekonomiczno-społecznej. Mechanizm subwencji powiązany jest ze stopą bezrobocia oraz PKB, a więc niezwykle istotnymi wskaźnikami makroekonomicznymi. Nie bez znaczenia są też gęstość zaludnienia czy chociażby liczba kilometrów dróg w przeliczeniu na mieszkańca. Dzięki takiemu podejściu subwencje przydzielane są dość precyzyjnie i umożliwiają rozwój jednostki w dziedzinach, które najbardziej tego potrzebują.
